MARIA CALLAS

Một thế kỷ đã trôi qua từ ngày diva này chào đời, giọng hát đặc biệt của bà vẫn tiếp tục mê hoặc mọi người yêu nhạc trên toàn thế giới. Dù có một sự nghiệp phi thường, cuộc sống không phải lúc nào cũng suôn sẻ với Maria Callas. Khởi đầu với cuộc sống gia đình phức tạp, Callas đã thể hiện mình trên những sân khấu khắt khe nhất thế giới và thống trị bằng tài năng thanh nhạc vô song của mình. Bà lấp đầy các khán phòng trên toàn cầu, đảm nhận những vai diễn thách thức mà không cần chớp mắt và sánh vai với những phụ nữ nổi tiếng nhất hành tinh như Marilyn Monroe và Nữ hoàng Elizabeth II. Nhưng Maria Callas chỉ tận hưởng được một thời gian ngắn trong thời kỳ đỉnh cao trước khi giọng nữ cao chói lọi của bà bắt đầu dở chứng và bà rời sân khấu để đến một cuộc sống yên tĩnh nhưng ngắn ngủi ở Paris.

Maria Callas chào đời ngày 2 tháng 12 năm 1923 là con của hai người Hy Lạp  tại Thành phố New York. Trong suốt sự nghiệp kéo dài 33 năm bà có biệt danh trìu mến là ‘La Divina’(Nữ Thánh) cũng như được phần lớn người dân thế giới yêu mến và kính trọng. Callas thường kể về tuổi thơ bất hạnh và những mối quan hệ khó khăn với cả cha mẹ bà. Bà mẹ  Litsa đã sớm phát hiện ra tài năng thanh nhạc của Callas và gây áp lực buộc Maria phải biểu diễn. Điều này đã gây tổn hại lâu dài cho mối quan hệ của hai mẹ con như diva từng nhớ lại: “Tôi sẽ không bao giờ tha thứ cho bà ấy vì đã lấy đi tuổi thơ của tôi. Trong suốt những năm lẽ ra tôi được chơi và lớn lên thì tôi phải hát hoặc đi kiếm tiền ”.

Khi 13 tuổi Maria trở lại Athens cùng mẹ và chị và vào Nhạc viện Quốc gia Hy Lạp để học hát với Maria Trivella. Maria Trivella đã miễn toàn bộ học phí cho cô bé 13 tuổi sau buổi thử giọng của cô và mô tả rằng giọng hát dù chưa qua đào tạo của cô đã “xoáy không khí và bùng lên như một ngọn lửa rồi làm tràn ngập không khí những âm vang du dương như một chiếc chuông chùm.” Callas đã được giới thiệu với Trivella như một giọng nữ trầm9 contralto), nhưng bà giáo nhanh chóng phán quyết rằng Callas rất có thể là một giọng nữ cao kịch tính và bắt tay vào mài rũa kỹ thuật hát của cô. Về sau Trivella nói rằng Callas từng là một "học sinh gương mẫu, cuồng nhiệt [và] không khoan nhượng", thường học từ năm đến sáu giờ một ngày. Năm 1939, Callas nhập học Nhạc viện Athens để học với Elvira de Hidalgo, người cô tin tưởng sẽ giúp cô học phong cách hát bel canto Ý. Ngay sau buổi ra mắt chuyên nghiệp của cô vào đầu năm 1941, khi mới 17 tuổi, các nhà phê bình cũng như đồng nghiệp bắt đầu gọi tài năng của cô là “Chúa ban”.

Ở đỉnh cao danh vọng và thành công, giọng hát độc đáo của Callas đã gây chia rẽ quan điểm – người thì bị ấn tượng bởi tài năng tuyệt vời của bà, lại có một người khác thấy nó chói và the thé, thậm chí một cố vấn còn nói rằng bà có “một giọng hát cực kỳ xấu xí, theo một cách nào đó.”

Âm vực của Maria Callas chỉ trải dài dưới ba quãng tám. Nốt thấp nhất khi trình diễn là Pha 3# - ngay dưới nốt Đô giữa - và nốt cao nhất của bà là Mi6 – nốt Mi đầu tiên phía trên khuông nhạc. Mặc dù âm vực của Callas không có gì đặc biệt với tầm cỡ giọng của bà – chỉ ngang Montserrat Caballé và thậm chí còn hẹp hơn một chút so với Renée Fleming - điều làm nên sự khác biệt của giọng nữ cao Hy Lạp chính là uy lực thanh nhạc tuyệt vời và sự linh hoạt về kỹ thuật ở khắp âm vực của bà.

Các đồng nghiệp ca sĩ và nhà phê bình âm nhạc đã nhận xét về độ tối ấn tượng của âm khu trầm của bà, âm khu giữa giống như "bè oboe, bè clarinet" và âm khu cao tươi sáng và rực rỡ. Nhà sản xuất âm nhạc Walter Legge cũng nhận xét về khả năng kiểm soát phi thường của bà,  rằng các câu chạy nửa cung của bà "rất mượt mà và các ngắt âm gần như chính xác đến mức không thể tin được."

Vì sao Callas bị mất giọng?

Từ khoảng những năm 1950, rõ ràng là giọng hát của Maria Callas đã bắt đầu mất một số phẩm chất kỳ diệu đã từng giúp bà thành công ngay lập tức.Nhiều người trong ngành công nghiệp âm nhạc cổ điển và ngoài đó nữa đã tìm cách lý giải trong nhiều năm với nhiều ý kiến khác nhau (và thường mâu thuẫn) về lý do tại sao giọng hát của Callas không thể đứng vững trước thử thách của thời gian. Giulietta Simionato và Louise Caselotti, cả hai đều là đồng nghiệp cũ của diva, đều cho rằng Callas đã quá sớm đảm nhận những vai quá khắt khe và những vai quá nhẹ. 

Ở những nơi khác, chồng bà cho rằng những thay đổi nội tiết tố do mãn kinh sớm đã gây ra, và những người khác, bao gồm cả diva Joan Sutherland và rất nhiều nhà phê bình, cho rằng sự thay đổi giọng hát của Callas là nguyên nhân khiến bà giảm được 36kg.

Một người bạn thân của Callas, Tito Gobbi, nói rằng giọng nói của bà không thay đổi và thay vào đó Callas đang gặp vấn đề về sự tự tin: “Cô ấy đang ở đỉnh cao của sự nghiệp mà một con người có thể mong muốn và cô ấy cảm thấy có trách nhiệm to lớn. Cô ấy buộc phải cố gắng hết sức mỗi đêm, và có lẽ cô ấy cảm thấy mình không còn [khả năng] nữa và mất tự tin ”.

Tuy nhiên, một giả thuyết khác từ danh ca Renée Fleming là sự thay đổi trong tư thế có thể ảnh hưởng đến khả năng hỗ trợ hơi thở của bà: “Bản thân nó không phải là giảm cân... mà là nếu một người sử dụng trọng lượng để hỗ trợ, rồi nó đột ngột biến mất và người ta thì không phát triển một khối cơ bắp khác để hỗ trợ, điều này có thể gây khó khăn cho giọng hát.

Còn lời giải thích của Callas được đưa ra vào năm 1977 ngay trước khi bà qua đời, cũng không khác: “Tôi chưa bao giờ bị mất giọng, nhưng tôi bị mất sức ở cơ hoành. Vì những lời phàn nàn hữu cơ đó, tôi đã mất đi dũng khí và sự táo bạo… Kết quả là tôi đã cố gắng quá sức và điều đó khiến giọng của tôi bị run.”

Maria Callas bát đầu nổi tiếng như thế nào?

Maria Callas biểu diễn ra mắt chuyên nghiệp vào tháng 2 năm 1941 với một vai nhỏ tại Nhà hát Opera Quốc gia Hy Lạp, trước khi đảm nhận vai chính đầu tiên là Tosca trong vở opera cùng tên của Puccini vào tháng 8 năm 1942. Callas lấp đầy những năm tiếp theo bằng các buổi biểu diễn opera khắp Hy Lạp, và vào thời điểm bà rời Mỹ vào tháng 9 năm 1945 khi chưa đủ 22 tuổi, bà đã biểu diễn hơn 56 buổi trong bảy vở opera khác nhau.

Cú đột phá lớn của bà đến vào năm 1949 khi được mời đóng vai chính trong  I puritani của Bellini thay thế cho ca sĩ bị ốm chỉ sáu ngày sau thông báo buổi diễn. Callas đã thành công trong vai diễn này và đến năm 1951 đã biểu diễn ở mọi nhà hát lớn của Ý. Nổi tiếng nhất trong số đó Teatro alla Scala của Milan cho đến khi đó vẫn lẩn tránh bà.

Tuy nhiên, vào tháng 12 năm đó, bà đã ra mắt chính thức ở đó và dành phần lớn thập kỷ đó với La Scala là ngôi nhà sân khấu của mình.

Bà xuất hiện lần đầu với Metropolitan Opera của New York vào năm 1956, mở đầu mùa diễn với Norma và diễn lại vai này một năm sau đó trong lần ra mắt Royal Opera House ở Covent Garden, London. Callas tiếp tục gọi trải nghiệm của mình tại Nhà hát Opera Hoàng gia là “một mối tình”, quay đi quay lại trong suốt những năm 1950 và 60. Chính trên sân khấu này vào năm 1965, bà cũng sẽ cúi chào lần cuối trong vai diễn khởi nghiệp của mình - Tosca.

Maria Callas qua đời khi nào và nguyên nhân?

Sau cuộc hôn nhân tan vỡ với nhà công nghiệp Giovanni Meneghini và kết thúc mối tình với ông trùm vận tải biển Aristotle Onassis, Maria Callas sống một mình ở Paris trong vài năm. Tại đó, ngày 16 tháng 9 năm 1977 bà đã qua đời vì một cơn đau tim ở tuổi 53. Tang lễ của bà diễn ra bốn ngày sau tại Nhà thờ Chính thống Hy Lạp St Stephen, trên đường Georges-Bizet được đặt theo tên của nhà soạn nhạc nổi tiếng người Pháp, chỉ cách Khải Hoàn Môn một quãng ngắn.

Callas được hỏa táng và tro đầu tiên được giữ trong nhà thờ ở Nghĩa trang Père Lachaise nhưng đã bị đánh cắp. Sau khi được tìm thấy, tro của Callas được rải xuống biển Aegean từ bờ biển Hy Lạp, đúng như di nguyện của Diva.

2/12.2023

Nhân sinh nhật thứ 100 của Diva

Trịnh Cường guitarist dịch từ Classic Fm

Playlist tuyển tập hơn 9h của bà: https://open.spotify.com/playlist/0zKrZEJjX0sFfHLuDdMAx1...