JOHANN SEBASTIAN BACH, CÂY ĐẠI THỤ TỎA BÓNG

         Sau hơn một nghìn năm thống trị đời sống tinh thần dân chúng châu Âu, Công giáo bắt đầu bộc lộ những nhược điểm không còn lựa chọn nào ngoài tự thay đổi. Từ đó bắt đầu có sự  chia rẽ nội bộ và ảnh hưởng lớn đến đời sống kinh tế xã hội. Một hệ quả tất yếu là các cuộc xung đột giữa các phe phái cũ và mới. Xung đột này đã đẩy không ít người rời bỏ quê hương để tìm nơi có quan điểm tôn giáo phù hợp hơn. Trong số đó có Veit Bach(khoảng 1550–1619) là chủ cối xay và thợ làm bánh người Hungary.  Ông đã rời quê hương sang Đức và ở lại Wechmar, một làng thuộc xứ Thuringia miền trung Đức. Không ai có thể ngờ trừ Chúa Trời, ông sẽ lập nên dòng họ nhạc sĩ lớn nhất lịch sử âm nhạc cả về số lượng cũng như tầm vóc. Đến đầu thế kỷ XVIII dòng họ Bach đã đóng góp hàng trăm nhạc sĩ cả sáng tác và biểu diễn. Số nhạc sĩ mang họ Bach ở Đức nhiều đến mức từ bach vốn có nghĩa là “dòng suối nhỏ” lại có thêm nghĩa nữa là “nhạc sĩ”. Ví dụ, một bá tước cần tuyển một nhạc sĩ cho dàn nhạc của mình đang bị thiếu nhạc công, ông ta đã viết trong một bức thư “ta đang cần gấp một Bach”.

         Johann Sebastian Bach, đời thứ 5 của Veit Bach và con thứ 8 của Johann Ambrosius Bach, chào đời ngày 21-3(31/3 theo lịch mới) năm 1685 ở Eisenach. Khi lên 10 đã mồ côi cả bố lẫn mẹ,  Sebastian chuyển đến Ohdruf sống cùng anh cả Johann Christoph  hơn 14 tuổi và là nghệ sĩ organ ở nhà thờ Thánh Michael. Sebastian được học nhạc như mọi đứa trẻ khác trong gia đình nhạc sĩ. Tuy nhiên cậu có điểm khác biệt là ở trường phổ thông cậu học rất giỏi, thời gian học ngắn hơn mọi người trong gia đình nhưng kết quả luôn hàng đầu khóa. Ngoài say mê âm nhạc, cậu còn rất say mê cấu trúc hoạt động của dàn organ, một cỗ máy cơ khí khổng lồ có cấu tạo rất phức tạp. Đam mê này về sau đã giúp nhạc sĩ Bach thành một chuyên gia về đàn organ và thường xuyên được mời đi thẩm định dàn organ ở nhiều nơi. Qua các bản chép được tìm thấy ở Weimar là các bản nhạc được viết khi Sebastian còn là cậu học sinh ở Lunebourg và Ohdruf  gồm hai bản nhạc lại nằm trong số các tác phẩm cho organ khó nhất  thời đó. Điều này cho thấy cậu phải có khả năng biểu diễn organ phi thường khi mới 13 tuổi.

       Năm 1703 Bach nhận được việc đầu tiên với chân violin trong dàn nhạc riêng của quận công Johann Ernst ở Weimar trong khoảng nửa năm. Năm 1707, Bach được bổ nhiệm là nghệ sĩ organ của nhà thờ Thánh Blasius ở Muhlhausen. Tháng 6 năm sau, Bach được bổ nhiệm làm nhạc công thính phòng và nghệ sĩ organ cung đình quận công Wilhelm Ernst và Ernst August của xứ Saxe-Weimar. Cùng năm này Bach đã kết hôn với cô em họ Maria Barbara. Năm 1712, Bach được bổ nhiệm làm nhạc trưởng cung đình xứ Saxe-Weissenfels – một vị trí để anh có thể luyện tập mà không phải đi lại. 1714 Bach được thăng lên chức concertmaster (bậc thầy hoà nhạc)  – vị trí phải viết nhạc phẩm mới hàng tháng. Năm 1717  Bach ký hợp đồng làm nhạc trưởng cung đình hoàng thân Leopold xứ Anhalt-Köthen, mặc dù không xin phép rời Weimar. Đơn xin thôi việc của anh bị từ chối và anh bị tống giam một tháng vì tội không phục tùng. Vào tháng 12, Bach được thả rồi được thôi việc một cách không thiện chí và anh có thể bắt đầu công việc mới ở Köthen. Năm 1720 Maria Barbara qua đời mà không rõ nguyên nhân, năm sau Bach kết hôn với Anna Magdalena, ca sĩ cung đình. Năm 1723 Bach được bổ nhiệm làm chỉ huy ca đoàn của Trường Thánh Thomas ở Leipzig và làm việc ở đây đến cuối đời, đồng thời ông vẫn được giữ danh hiệu nhà soạn nhạc cung đình tuyển vương Saxon và Hoàng gia Ba Lan. Các công việc của Bach, đặc biệt là Trưởng ca đoàn Trường Thánh Thomas, đều là những vị trí danh giá nhất trong giới nhạc sĩ ở Đức thời đó. Bach có 20 người con là một gánh nặng đáng kể nên ông rất năng động trong việc tăng nguồn thu nhập bằng việc cho thuê nhạc cụ, thuê bản nhạc, giới thiệu để bán nhạc cụ và giám định đàn organ. Không chỉ là chuyên gia hàng đầu về đàn organ, ông còn là bạn thân thiết của những nhà chế tác nhạc cụ hàng đầu nước Đức khi đó với những ý kiến đóng góp giá trị cho họ. Ông có những ý kiến quan trọng cho sự hoàn thiện đàn pianoforte, tiền thân gần nhất của piano hiện đại, và đàn lute-harpsichord, phiên bản lai giữa lute và harpsichord. Danh tiếng về chuyên môn của ông ở Đức không thua kém A Corelli ở Ý và G F Handel ở Anh nhưng về kinh tế thì kém xa, đó là điều dễ hiểu vì thời đó nền kinh tế của Ý và Anh phát triển hơn Đức nhiều.

         Theo danh mục BWV(viết tắt của Bach-Werke-Verzeichnis có nghĩa là Danh mục các tác phẩm của Bach) Bach viết khoảng 1400 sáng tác cả tôn giáo và thế tục ở hầu hết thể loại: thanh nhạc và khí nhạc, độc tấu và dàn nhạc, hòa nhạc và sư phạm, opera là lĩnh vực duy nhất ông không tham gia. Vào thời ông, các nhà soạn nhạc Đức bắt đầu viết opera do ảnh hưởng từ opera Ý nhưng Bach hoàn toàn thờ ơ. Thậm chí khi dự khán một buổi biểu diễn opera cùng con trai ông đã tỏ ý châm biếm nghệ thuật sân khấu này. Có thể với ông cantata và oratorio đã quá đủ rồi. Sự bảo thủ này sẽ là một nguyên nhân quan trọng khiến âm nhạc của ông gần như bị lãng quên sau khi qua đời, mặc dù giới nhạc vẫn thừa nhận tầm ảnh hưởng của ông. Một bằng chứng là năm 1799 một tạp chí âm nhạc có uy tín đã đăng một bức vẽ có tên là Mặt trời Âm nhạc trên đó đặt Bach ở chính giữa, xung quanh là các lớp nhà soạn nhạc khác nhau, kể cả Handel. Nhạc sĩ nhà báo C. Schubart đã tuyên bố rằng: “Newton là triết gia cỡ nào thì Bach là nhạc sĩ cỡ đó”, còn L Van Beethoven nói: “Bach không chỉ là dòng suối nhỏ mà là biển cả mênh mông”.

        Bach là một tín đồ Luther sùng đạo, như ông nói “Tôi chỉ chơi các nốt được viết ra, chính Chúa mới làm ra âm nhạc”. Vì vậy ông dành rất nhiều tâm huyết của mình cho Thánh nhạc với hơn 500 sáng tác chủ yếu là cantata và oratorio, motet, mass và các thánh ca ... Riêng cantata còn có các cantata thế tục.

          Về khí nhạc ông viết cho nhiều nhạc cụ độc tấu: organ, harpsichord, violin, cello, lute, flute. Ngày nay hầu hết các sáng tác khí nhạc độc tấu này vẫn thuộc nhóm đỉnh cao  mà các nhạc sĩ biểu diễn mong muốn chinh phục trong sự nghiệp của mình. Riêng với organ là nhạc cụ có sức thể hiện như một dàn nhạc, hơn 200 sáng tác cho organ độc tấu của Bach đến nay có thể nói là độc chiếm đỉnh cao. Nói đến nhạc cho  organ độc tấu, những người yêu nhạc sẽ nghĩ đến Bach đầu tiên, cụ thể hơn họ sẽ nghĩ đến bản Toccata và Fugue BWV 565, một trong những bản nhạc cổ điển phổ biến nhất.

          Không ít sáng tác ông viết thành hai hoặc nhiều phiên bản cho các hình thức diễn tấu khác nhau. Ví dụ với một tổ khúc có phiên bản cho lute và violin hoặc lute và flute; một số concerto có hai phiên bản cho violin và harpsichord. Concerto Brandenburg số 5 của ông có thể được coi là concerto đầu tiên cho đàn phím với vai trò như nhạc cụ độc tấu trong cấu trúc solo concerto về sau. Đồng thời concerto này cũng xuất hiện yếu tố đầu tiên cho đoạn cadenza trong các solo concerto đó.

 

CÁC SÁNG TÁC CHÍNH

A. THANH NHẠC

Gồm các sáng tác từ  BWV 1 - 524

I. Oratorio và mass:

St. Mathiew Passion BWV 244, St. John Passion BWV 245, St. Luke Passion BWV 246

St. Mark Passion BWV 247,  Mass in B minor BWV 232

Album các tác phẩm trên do nhạc trưởng K. Richter và dàn Munchener Bach-Orchester trình diễn:

https://open.spotify.com/album/6Yvyglm3A7pwwodgoaSNtt?si=BXyDkzYeQD2RL7WFQn168w

 

II. Các cantata nổi tiếng 

Nhà thờ

Cantata BWV 1       Wie schön leuchtet der Morgenstern

Cantata BWV 4       Christ lag in Todesbanden

Album có cả hai cantata trên: https://open.spotify.com/album/5FGiEWyyqSGI4zN3eSYps7?si=8g7uegvBT9inoSCCctjQgA

 

Cantata BWV 140  Wachet auf, ruft uns die Stimme,

Cantata BWV 147  Jesu, Joy of Man's Desiring

Album có cả hai cantata trên: https://open.spotify.com/album/5cIvPoP5xf2DE6sBo5agTD?si=fkXqg80GQ2KHVCgjSOjD9A

 

Thế tục

Cantata Đi săn BWV208  Was mir behagt, ist nur die muntre Jagd

https://open.spotify.com/album/6wVtVnBd3WrVcHZh1wnGQt?si=nwmgTDYWRv-DflFMGHLKSw

 

Cantata Cà phê BWV 211 Schweigt stille, plaudert nicht https://open.spotify.com/album/0Q1wsqSIm3aTx6o9H4x4p1?si=Ii67RVvoSqW34ae8YMkENQ 

 

B. KHÍ NHẠC

Nói về sáng tác cho khí nhạc của Bach trước tiên phải nói đến fugue. Fugue là thể loại đỉnh cao của nhạc đa âm là đặc trưng quan trọng nhất của âm nhạc thời Baroque về trước. Bach được đánh giá ở đỉnh cao chủ yếu nhờ thể loại này. Đỉnh cao này thuộc về ông khá dễ dàng không chỉ do chất lượng nghệ thuật của ông còn vì ông là người duy nhất đầu tư cho thể loại này nhiều như vậy. Các đồng nghiệp cùng thời và về sau chỉ viết một số bản và thường là một chương trong tác phẩm nhiều chương. Bach cũng viết fugue như một chương trong các sáng tác gồm hai hoặc nhiều chương và hơn thế nữa, ông còn viết 2 bộ chuyên về fugue là Nghệ thuật Fugue và Bình quân Luật là đỉnh cao của thể loại này nói riêng cũng như của khí nhạc thời Baroque nói chung.

I. Các sáng tác cho độc tấu

I.1 Đàn phím: thời xưa khái niệm đàn phím có thể để chỉ cả organ và harpsichord cùng các tiền thân như clavichord. Các sáng tác cho harpsichord có thể dùng để chơi luôn trên organ mà không cần phải chuyển soạn, vì hệ thống phím trên organ cơ bản giống harpsichord nhưng nhiều hơn rất nhiều.

Organ gồm các sáng tác từ BWV 525 – 771 với các fugue, prelude, toccata, fantasia và các prelude hợp xướng(là các prelude có bè chính là giai điệu của các hơp xướng dạo trước để ca đoàn hát đúng giọng).

Album này có hầu hết các sáng tác trên và Nghệ thuật Fugue do nghệ sĩ đỉnh về nhạc Bach Karl Richter trình tấu: https://open.spotify.com/album/1vc2TTFbkX1BuK7DWGwpeH?si=OQa3bFFdSG-vd7brJA6t-g 

Harpsichord

Nghệ thuật Fugue, The Art of Fugue, BWV 1080, được viết trong mười năm cuối đời. Kiệt tác này gồm 14 fugue và 4 canon, một thể loại đa âm gần giống fugue. Các fugue mang tiêu đề contrapuntus nghĩa là đối âm, khi nghe ta có thể thấy các contrapuntus như các “nhân bản” của fugue đầu tiên, khá giống các biến khúc trên fugue đầu tiên. Một điểm kỳ lạ của kiệt tác này là Fugue cuối cùng chưa hoàn thành, với người nghe không cần quá sành sỏi cũng có thể nhận ra điều này khi nghe đến hợp âm kết sẽ thấy không có vẻ gì là đã kết thúc. Cũng giống Giao hưởng chưa hoàn thành của F Schubert, chưa có lý giải nào hợp lý về sự dở dang này.

Phiên bản harpsichord: https://open.spotify.com/album/7Eun3tdFujWtJUQxNrRX0r?si=Roh0rekJSyiTO7qedTiyMA

Phiên bản organ:

 https://open.spotify.com/album/2N3SQ3sWeIyU0zToxqB6iw?si=XZ4_b-aPTE29dx3VxiJKwQ

Các nhạc sĩ hiện đại đã chuyển soạn kiệt tác này cho vô số hình thức diễn tấu khác nhau từ độc tấu đến hòa tấu và dàn nhạc, chỉ thiếu hợp xướng Acapella(không nhạc cụ). 

 

Bình quân Luật, The Well-Tempered Clavier, BWV 856 - 893 gồm hai tập. Mỗi tập gồm 24 cặp prelude và fugue ở 12 giọng trưởng và thứ(7 bậc cơ bản và các bậc thăng và giáng thành 12 bậc, tức là 12 giọng). Tập 1 viết khoảng năm 1722 ở Cothen, Tập 2 viết năm 1742 ở Leipzig. Mỗi cặp để riêng lẻ khó có thể gọi là kiệt tác, cùng lắm là xuất sắc, phải đủ 48 cặp này mới tạo nên kiệt tác. Đó là lăng kính thần kỳ làm hiện rõ tất cả màu sắc kỳ diệu trên các cung bậc.

https://open.spotify.com/playlist/3Xt6vk1jG0wXcFkehuczNw?si=83fe103d2edc4ce7

 

Các tổ khúc

6 Tổ khúc Anh BWV 806-811 sáng tác trong khoảng 1713-1714:

https://open.spotify.com/album/2AEVRUZQYzuG3VZ9gDEylp?si=r2DlY14OSJSQbl4UAOMl_w

 

6 Tổ khúc Pháp BWV 812-817 sáng tác trong khoảng 1722-1725: https://open.spotify.com/album/4L2s1hLPrtrpYFeJ9Kws6R?si=ozXqLFPtQN2cNNstBiAMTQ  

 

Các sáng tác có tính sư phạm

1. Tập nhạc nhỏ cho organ(Das Orgel-Büchlein), BWV 599-644 gồm các prelude thánh ca viết trong giai đoạn 1708-1717 ở Weimar:

https://open.spotify.com/album/3uiouHucX3m3HCpl6uxYnH?si=bRzZ3fz1SS-K9EnA6ximIg

 

Vở nhạc dành cho Anna Magdalenna(Notenbüchlein für Anna Magdalena Bach), người vợ thứ hai của nhà soạn nhạc, gồm các vũ khúc, thánh ca và 2 partita BWV 827 và 830 cũng có trong bộ Luyện tập Đàn phím:

https://open.spotify.com/album/2RLHMLN6M8rkYVDXojqaZn?si=6jZqueeiQLa78MErXGSiBw

 

Vở nhạc đàn phím cho Wilhelm Friedemann Bach(Clavier-Büchlein vor Wilhelm Friedemann Bach), con trưởng của Bach, gồm các prelude, praeambulum(tương tự như prelude) fantasia và một vài vũ khúc, thánh ca:

https://open.spotify.com/album/5rfvTfKvm70X5X1fQHOlZc?si=eWeAQkgFQiK7zOrbDhpxjQ

 

2. Thực hành Đàn phím(Clavier-Übung)  gồm 4 tập:

Tập 1 viết cho harpsichord gồm 6 partita BWV 825–830 xuất bản năm 1726 – 1731:

https://open.spotify.com/album/61UszrMDhufhN6bGF7Rpb1?si=Aj6X8ntWRouiUb-cwe7g3A

 

Tập 2 viết cho harpsichord gồm Italian Concerto, BWV 971 và Overture in the French style, BWV 831(overture theo phong cách Pháp là một kiểu tổ khúc) xuất bản năm 1735.

Tập 3 viết cho organ gồm  Prelude và Fugue Mi giáng trưởng, BWV 552, 21 prelude thánh ca, BWV 669–689, và Bốn Duet, BWV 802–805 xuất bản năm 1739.

Album tập 2 và 3:

https://open.spotify.com/album/3smCzBzrmoAFJ5YC1a3bVb?si=BDWD9XOTS9WJNAsPWXIYDQ

 

Tập 4 viết cho harpsichord với tên quen thuộc hơn là Các Biến khúc Goldberg(Goldberg Variations) xuất bản năm 1741: https://open.spotify.com/album/5hvzqOezhg7mZ2xKta0ZSu?si=UTXpf60VRICgYDOjFXbkYA

 

3. Hướng dẫn Chân thành(Aufrichtige Anleitung) gồm 15 Invention 2 bè và 15  Sinfonia ba bè, BWV 772–801.

Đây là các tiểu phẩm đối âm ở các giọng trưởng và thứ tăng dần giống các cặp prelude và fugue trong bộ Bình quân Luật. Các invention được viết trong thời kỳ ở Cothen, các sinfonia được hoàn chỉnh ở Leipzig:

https://open.spotify.com/album/7JS7IPr2RgsnJ64AK1fS5t?si=CPh4C2cpTlKJuFhzbYxKmA

 

Toàn bộ các sáng tác cho harpsichord do nghệ sĩ H Walcha trình tấu(trừ Nghệ thuật Fugue): https://open.spotify.com/album/2TEPbbFYwnfDpAtWnZ2vvy?si=l748DvsoRVmJmbHPG_Zclg

 

I.2 Đàn dây

Violin

6 sonata và partita cho violin độc tấu BWV 1001-1006  viết năm 1720 ở Cothen. Các sonata có 4 chương với 1 chương fugue là trung tâm. https://open.spotify.com/album/0knRC3vjeWfuxfQ2EHlKEj?si=q0U7xfxERzy70KQlWKtRMw

6 Sonata cho violin và harpsichord BWV 1014-1019 viết trong khoảng 1720-1723 ở Cothen trước khi chuyển đến Leipzig. 6 sonata này viết theo hình thức trio sonata và có thể thêm bè trầm continuo bằng viola da gamba(cello cổ): https://open.spotify.com/album/6pEMivndFcZs5juVRLqYkF?si=5yt3irZNQ9imqkgzjvNQeQ  

 

Cello

6 suite cho cello độc tấu BWV 1006-1012 viết trong khoảng 1717-1723. https://open.spotify.com/album/5T8L9CeByDoIkfFsq2V5kY?si=9AzT5l0QRg-DhMHIN76rnA

 

3 sonata cho viola da gamba và harpsichord BWV 1027-1029 viết trong khoảng 1730-1740 ở Leipzig.

https://open.spotify.com/album/0C9aeZz8MS7dLfwrVQt4XH?si=9yoq5qY0QpSBgr7tqJDKkQ

 

Lute

1. Suite in G minor BWV 995 viết khoảng năm 1730, chuyển soạn từ cello suite BWV 1011

2. Suite in E minor BWV 996 viết năm 1714 – 1717 tại Köthen.

3. Suite in C minor BWV 997 viết khoảng năm 1740.

4. Prelude Fugue và Allegro in Eb major BWV 998 viết khoảng năm 1735.

5. Prelude in C minor BWV 999 viết trong khoảng năm1717 – 1723.

6. Fugue in G minor BWV 1000 viết trước năm 1720.

7. Suite in E major BWV 1006a viết khoảng năm 1736 – 1737, chuyển soạn từ violin partita BWV 1006.

Phiên bản lute: https://open.spotify.com/album/3ZAZbokFl8KGsBhG4zIad6?si=q1uJ2pT2RCG1s-VAnwT1eA

Phiên bản guitar: https://open.spotify.com/album/1rUddOtxfCoz4tTHWtplis?si=6d0Y6vaPTx-DAanaUCN_1w

 

 

 

 

I.3 Nhạc cụ hơi

Flute

Partita cho flute solo BWV 1013. Đây là tác phẩm độc đáo hạng nhất của Bach. Tuy cây flute chỉ tạo ra được 1 bè đơn điệu, tức là giai điệu chỉ gồm từng nốt duy nhất, nhưng nghe vẫn như nhiều bè theo kiểu đa âm.

6 sonata cho flute và harpsichord BWV 1030-1035

Trio sonata cho 2 flute và bè trầm continuo BWV 1039

https://open.spotify.com/playlist/1z6xppSRjwtEAyZ4CTFZuC?si=20d33541dc5e4f6d

 

II. Dàn nhạc

Các suite cho dàn nhạc BWV 1066-1070:

https://open.spotify.com/album/54ElpQvuNfTBxSEJjfP1Wp?si=NU6moFjuQ8mCrSJwA6qWBA

 

6 Concerto Brandenburg BWV 1046-1051:

(gồm cả Triple concerto BWV 1044)

https://open.spotify.com/album/7exyHctFngRPRHvQw1n2uQ?si=FCADX8G3QeSspAtJOx81VQ

Các harpsichord concerto BWV 1052-1065

https://open.spotify.com/playlist/0QW3jt1PJVaqOi9FDJQweg?si=8ebf21eb27844612

 

Các violin concerto BWV 1041-1043(1043 cho 2 violin):

https://open.spotify.com/album/4fmlM2Ajs0LPPpX34gP9Hn?si=NzLjm2u9QuGc-0y5qYN6-Q

 

Triple concerto BWV 1044 cho flute, violin, harpsichord

 

III. Chuyển soạn

Các organ concerto (solo) BWV 592-596 tức concerto của  hoàng thân Johann Ernst và A. Vivaldi:

https://open.spotify.com/album/4hSWp8F6LSPvTcWIPQuAXC?si=f7r8AtsISLi1w1lB8OmRZA

 

16 concerto cho đàn phím độc tấu, BWV 972-987 chuyển soạn từ các sáng tác của A Vivaldi,  A. Marcello,  G P Telemann và một vài tác giả khuyết danh khác: https://open.spotify.com/album/6mCyGdzX4T9XcYyXIHJvxH?si=4IibOf8CTveDNW8QLoUQ_w  

Không chỉ để lại các sáng tác, theo truyền thống dòng họ âm nhạc của mình, Bach còn đào tạo được 4 người con thành nhạc sĩ chuyên nghiệp là Carl Philip Emmanuel, Wilhelm Friedemann, Johann Christoph Friedrich và Johann Christian. Thành đạt nhất trong bốn người là Carl Philip Emmanuel(1714-1788) – một trong những nhà soạn nhạc quan trọng ở giai đoạn chuyển giao giữa Baroque và Cổ điển.

 J. S. Bach qua đời vào ngày thứ Ba ngày 28 tháng 7 năm 1750, sau 8 giờ 15 tối một chút. Lễ tang diễn ra sau đó ba ngày. Theo phong tục khi một đồng nghiệp trong trường qua đời, toàn bộ giảng viên và học sinh đi đầu đám tang qua Cổng Grimma, gia đình và bạn bè cùng những người khác đi theo sau quan tài gỗ sồi. Không có bia mộ hay dấu vết nào khác biểu thị nơi an nghỉ cuối cùng của Bach - ít nhất, không có bia mộ nào còn đến giữa thế kỷ 19 - nhưng các nhóm học bổng sinh hợp xướng trường Thánh Thomas đã tỏ lòng kính trọng đối với vị chỉ huy ca đoàn vĩ đại của họ hàng năm vào ngày 28 tháng 7 trong hơn một thế kỷ sau khi Bach ra đi. Chính họ đã lập nên truyền thuyết rằng ngôi mộ ở cách cửa nhà thờ phía nam khoảng sáu bước chân.

13/3/2024

Công trình nhỏ chuẩn bị chào mừng sinh nhật BẬC THẦY VĨ ĐẠI

Trịnh Minh Cường